Ernstjan @ Texel

Mijn eerste stage deed ik ook al voor SOVON Vogelonderzoek Nederland en dat beviel goed. Na het afronden van mijn tweede stage zag ik op Twitter een tweet voorbijkomen dat er dringend studenten nodig waren op Texel voor onderzoek rondom scholeksters. Et voilà, sinds een paar weken zit ik voor mijn afstuderen op Texel in opdracht van SOVON Vogelonderzoek Nederland in samenwerking met IMARES!

Op Texel, schiermonnikoog en vooral ook in Engeland word al meer dan 30 jaar onderzoek gedaan naar scholeksters. In eerste instantie omdat het een makkelijke soort is om te observeren; het is een opvallende en algemene soort is die zich ophoudt in goed toegankelijk en overzichtelijk terrein (kwelders en wadplaten), zodat het sociale gedrag en het voedselzoekgedrag makkelijk bestudeerd konden worden. Ook de populatiestudie op Texel is destijds niet begonnen met als hoofdvraag het achterhalen van de oorzaken van populatie veranderingen. Aanleiding vormde het in gang zetten van een onderzoeksprogramma naar fitness effecten van verstoring van voedselzoekende wadvogels door het toenmalige Rijksinstituut voor Natuurbeheer
(RIN).

In de jaren 90 zagen de onderzoekers een spectaculaire achteruitgang van de scholekster. Sinds de jaren 90 is de in Nederland broedende populatie met 50% afgenomen. De oorzaken hiervan zijn nog steeds niet helemaal duidelijk. Wel zijn er aanwijzingen dat er per locatie net weer andere oorzaken zijn van de achteruitgang. Reden genoeg voor meer onderzoek dus.

Je bent nu vast wel nieuwsgierig wat ik hier ga doen. Welnu, mijn begeleider Bruno Ens en medeonderzoekers hebben het model WEBTICS ontwikkeld. WEBTICS staat voor Wader Energy Balance & Tidal Cycle Simulator. De naamt zegt het al een beetje; het model kan op basis van verschillende parameters (getij, het weer, hoeveelheid droogvallend wad per getijdecylcus, voedselaanbod en handelingstijd per prooisoort etc.) rekenen aan de draagkracht van het waddengebied. Hiermee kan bijvoorbeeld berekend worden wat de effecten zijn van bodemdaling door gasboringen in het waddengebied voor de populatie scholeksters. Het model richt zich overigens op de winterperiode. Zoals elk model is het slechts een benadering van de werkelijkheid. Het model houdt momenteel geen rekening met verschillen tussen dag en nacht. Onlangs is door GPS gezenderde scholeksters en een camerapaal op het wad vastgesteld dat overwinterende scholeksters ’s nachts flink doorgaan met foerageren. ’s Nachts zitten de scholeksters met hogere dichtheden op elkaar op de wadplaten. Maar waarom doen ze dat?
Éen van de hypothesen is dat het ligt aan een dag en nacht ritme van de belangrijkste prooi in de winter; de kokkel. Om die hypothese te testen ga ik kokkels uitrusten met meetaparatuur die de afstand van de kleppen kan registreren. Een kokkel die open staat is veel makkelijker te pakken dan een kokkel die dicht zit.Daarmee hoop ik te kunnen zien of de voedselbeschikbaarheid tussen dag en nacht verschilt. Hiermee kan ik een advies geven of het model WEBTICS op basis van mijn gegevens verbeterd kan worden.

En in mijn vrije tijd vermaak ik me met het eiland verkennen, vogels kijken en chillen met een grote hoeveelheid ‘huisgenoten’. Ik zit hier in een campus ‘De Potvis’, een complex vol met stagiairs, PhD studenten en enkele werknemers van het NIOZ of IMARES. We hebben een gezamenlijke keuken een een eigen bar in de kelder. ’t Is net een studenten soos: goedkoop bier, een pooltafel een boven alles een hoop gezelligheid. Voor meer foto’s kun je kijken op www.flickr.com/photos/ejeej

Tekst en Foto: Ernstjan Penninkhof