Tijdens mijn stage bij Staatsbosbeheer in de Gelderse
Poort heb ik twee dagen meegelopen met vrijwilliger Max.Hij maakt al jaren lang vlotjes als
broedplaats voor de Zwarte Sterns in het rivierengebied.
De Zwarte stern broedt van nature op verlandingsvegetaties
van Krabbenscheer, maar door de slechte waterkwaliteit komen deze planten niet
of nauwelijks meer voor in de Gelderse Poort. Daarom worden nu kunstmatige
broedplaatsen gemaakt waar de sternsgretig gebruik van maken.Doordat
de sterns ieder jaar terugkomen wordt het bootje van Staatsbosbeheer herkend en
worden de vlotjes ook meteen in gebruik genomen.
De vlotjes zijn gemaakt van kunststof. Bovenop komt een laag
rivierklei met daaroverheen een laag rottende plantenresten. Deze plantenresten
lopen voor een deel weer uit en zo ontstaan kleine begroeide eilandjes.Omdat de Zwarte stern een koloniebroeder is
worden meerdere vlotjes aan elkaar geknoopt en in rijen naast elkaar gelegd in
bijvoorbeeld een oude rivierarm.
Tekst en foto's: Niek Meister
3e jaarstudent Bos en Natuurbeheer
Op vrijdag 4
januari werden er werkzaamheden uitgevoerd op een waterzuivering terrein van
Waternet in de plaats Huizen. Terwijl de Oeverzwaluwen (Riparia riparia) nog lekker in Afrika rondvliegen werd er door een
groep vrijwilligers de eerste hand gelegd aan een nieuw onderkomen voor deze
vogels. Onder leiding van Jelle Harder, werkzaam bij Landschap Noord-Holland en
vele werkgroepen in de Gooi en Vechtstreek, werd over een afstand van ongeveer 20
meter een hek en een rij bomen verwijderd. Via Floris Moolenbeek was er een
afvaardiging vanuit het Laarx bestuur komen helpen. Naast Floris zelf waren ook
Jurjen Molenaar en Jurgen Rotteveel aanwezig om een paar bomen tegen de vlakte
te werken.
Eerst werd
begonnen met het verwijderen van het hek, nadat deze weg was moesten ook de
bomen er aan geloven. Eenmaal op de grond werden de bomen in stukken gezaagd
tot brandhout.
Nu de eerste
ronde van het Oeverzwaluw wand project is afgerond zullen begin februari de
volgende werkzaamheden plaats vinden. Er ligt op de plek nu een soort dijk die
afgegraven word. Als deze dijk weg is wordt er (iets lemig) zand gestort. Dit
zand is ideaal voor de Oeverzwaluwen omdat ze hier mooie gangen in kunnen
graven die niet zo snel instorten. Aan de voorkant van de wand wordt een
betonnen muur geplaatst met openingen waar de Oeverzwaluwen hun nestgang in
kunnen graven. De aanwezige bestrating wordt opnieuw gebruikt en wordt voor de Oeverzwaluwwand
gelegd zodat er geen begroeiing voor de wand komt.
Achter de
wand voor de Oeverzwaluwen wordt ook een vleermuis/amfibieën kelder gebouwd. Op
het terrein waren al nestkasten aanwezig voor IJsvogels (Alcedo athis) en Grote gele kwikstaarten (Motacilla cinerea) en er staat zelfs een Huiszwaluwtil!
Kolonie Oeverzwaluwen bij een wand in Noord-Holland. (Foto: Jurgen Rotteveel)
Vanaf
maart/april zullen de eerste Oeverzwaluwen weer in Nederland arriveren. De
Oeverzwaluw is een 12 cm groot, bruin/wit vogeltje dat zijn nest in een 60-120
cm lange en zelf gegraven gang bouwt. Naast de speciaal aangelegde wanden
graven Oeverzwaluwen de nesten ook uit in steile wanden van beken en rivieren
en in gronddepots en afgravingen. Een berg zand wordt snel opgemerkt door de
Oeverzwaluwen. Projectontwikkelaars zijn dan ook niet blij met deze vogels
omdat ze zonder overleg delen van een bouwterrein in beslag nemen om hun nest
in te bouwen. De Oeverzwaluw staat op de rode lijst dus het
verstoren/vernietigen van nesten is gelukkig verboden.
Het aantal
Oeverzwaluwen neemt landelijk toe, de grafieken van Sovon laten een stijgende
lijn zien en in 2011 werden er rond de 35.000 paartjes Oeverzwaluwen geteld.
Oeverzwaluwen op zoek naar nestmateriaal. (Foto: Jurgen Rotteveel)
Filmpje van de werkdag gemaakt door Iris Grob.
Tekst:
Jurgen Rotteveel
Foto’s
werkzaamheden: Iris Grob
Foto’s
Oeverzwaluwen: Jurgen Rotteveel
Bronnen:
Sovon
Vogelonderzoek Nederland 2002 – Atlas van de Nederlandse broedvogels 1998-2000
Nederlandse fauna 5 – KNNV uitgeverij Leiden
